As listas son como moitos chistes: divírteste pero tampouco teñen que ter ningún tipo de valor á hora de reflectir a realidade (seguramente aí esta a graza). Ao final de 2022 fixen dúas que me pediron: unha para VINTE de cousas destacadas (en xeral) e a habitual para A Cuarta Parede de cousas vistas que tamén pode converterse no que ti queiras (esta inclúe que non se fixeron en 2022 pero que a min me afectaron nese ano). Pódense ler nos vínculos.
Nas semanas seguintes a que saísen as listas arrepentinme de ter incluído algunhas entradas ou ter omitido outras, pero logo esquecinme de subilas aquí e xa non me lembro do que era, así que polo menos a nivel autobiográfico pode que as listas teñan máis sentido do que parece.
[Na foto sae Rosario Bléfari, a quen lin, escoitei e vin con moita emoción en 2022 e de quen falei brevemente no meu texto n’A Cuarta Parede]
Acabei o curso moi canso e usei o verán para descansar, así que esquecín no seu momento deixar por aquí rexistro deste episodio do Fan fan, a segunda parte deste do que si falei. A primeira parte ía bastante sobre cemiterios e lugares de peregrinación trazando un pouco a relación do fandom coa relixión. Neste caso hai outro tipo de viaxes (aínda que as viaxes de fan nunca deixan de ter un certo punto místico), entre elas a de Juan Esturao a Quins seguindo o rastro de Emilio José (ilustrada por esa foto que me cedeu para a ocasión).
Ademais de Esturao, interveñen no programa Adrián Estévez e Martiño Suárez falando, respectivamente, de viaxes inspiradas por Ramón Otero Pedrayo, ou os Ramones e o punk de Washington DC. Outras cóntoas falando de cancións de Mac deMarco, Television Personalities, St. Etienne ou George Harrison, e houbo tempo tamén a que soasen os Ramones, Dag Nasty, Cuchillo de Fuego, Columna Vegana, Cecilia ou A Charanga do Cuco de Velle.
Quedoume mágoa ao facer estes dous programas de non incluír a viaxe ao lugar de nacemento de Jonas Mekas que Mar Catarina lle contara a Xiana Arias hai un tempo para o Diario Cultural, pero xa estaba recollida dunha maneira preciosa co título “A estrada de terra a Seminiskiai” así que o que fago, por se tedes gana de visitar outro sitio máis, é enlazárvola aquí.
Se metes fotos cun fondo máis ou menos neutro no Paint 3D e pulsas “Selección mágica” pasan cousas así. Estes eran os Homens, que quedaron segundos.
Hai unhas semanas María Yáñez pediume unha lista de vinte cancións en galego de entre 2001 e 2020 para a lista que acaban de sacar en VINTE mesturando as escollas de vinte mulleres e vinte homes. Eu estou moi contento de que me chamase, paseino moi ben facendo a lista e quería explicar un pouco o proceso de facela, tamén porque non podemos quedar con normalidade para comentala, rajar do que non nos gusta, celebrar o que si e esas historias.
Primeiro fixen unha lista en bruto con todo o que se me ocorría que me gustaba moito, ás veces con cancións concretas e outras con artistas ou bandas sen escoller tema. É dicir, é moi difícil escoller só unha canción de Emilio José ou de Malandrómeda. Tamén había grupos que cousas que escoito algo menos pero que me gustan igualmente, por non descartar cousas antes de tempo. Era máis ou menos isto:
2. Logo fíxenme unha lista para escoitar en bucle e ver que cousas me apetecía máis escoitar e cales menos. Fun tamén vendo que temas escoller dos que estaba entre varios. De Malandrómeda quedei con “Encontro con !@#$%!!” porque se cadra é a que máis veces oín decidíndoo eu. De Emilio José escollín “♥” porque me gusta tanto que xa só se me ocorreu o criterio de ir ao peso e coller o tema máis longo de Agricultura livre, que é o meu disco galego favorito (bueno, e tamén porque me gusta que a noción de canción de Emilio José é diferente á habitual e nese tema queda moi claro). De Ataque Escampe descarteinas todas porque me daba un pouco de pudor votar por un grupo no que toco, aínda que fose polas que fixeron antes de estar eu no grupo e que me fixeron ser fan. Estaba entre “A vitoria“, “Orde e progreso“, “Mondariz-Balneario” e tamén pensei en “O amor en technicolor” e “O amor en Fujifilm“. Dos Telephones Rouges costoume un anaco e deixei “Eine kugel” porque a escoitamos moito ultimamente na casa, dándonos conta de que é destas un pouco premonitorias cando canta “boto de menos a xente / e non a quero ver”.
3. Logo xa fun descartando esas cousas que igual tería posto se tentase buscar un criterio “obxectivo” de “importancia” ou “calidade”. Penso por exemplo en Mercedes Peón, que me parece que é moi sabia e moi talentosa pero logo na casa non me soe apetecer escoitar, e polo tanto non é a día de hoxe música importante para min.
4. Despois descartei cancións e proxectos que si que son importantes para min, e aí tiven varios criterios distintos. Descartei as cancións de Fluzo ou Non Residentz porque xa puxera unha de Malandrómeda e así non enchía todo de proxectos do Hevi. Tamén descartei “Ana de Palacio” de Metralletas Lecheras e “Catro anos máis” de Travesti Afgano porque xa puxera “Negro teenager” de Señor Anido e Señora Álvarez, e “Mundo Nuno” de Mundo Prestigio e Grande Amore porque xa puxera “todos.xuntos.unidos.sempre” de Oh Ayatollah. Descartei “Pánico (merda de dj)” de Fanny + Alexander porque ao final era unha versión dos Smiths e tíñame un pouco menos de mérito, igual que “Son un piñeiral” de O’Leo de Matamá (aínda que estiven escoitando moito este nadal o seu disco sé [mente de vencer]e igual agora tiña metido algún outro tema). E logo xa me quedaron polos pelos por meter “Lausanne (on my mind)” de Familia Caamagno, “Minueto de Monfero” de Ki e “Sabichón do carallo”, un mash up de Ultramarinho que mestura a Farruco con Fatboy Slim e que sempre me flipou.
5. Entón a lista que me quedou é esta, por orde cronolóxica inversa:
Lamprea Explosiva – Flores (2020) Sleepy Spice – Abur (2019) Oh! Ayatollah – todos.xuntos.unidos.sempre (2019) Baiuca feat Aliboria – Olvídame (2019) Faia – Doncos (2019) Pantis – Mar (2018) Chicharrón – Que máis dará? (2018) Contenedor de Mierda – Ponte de pijo (2018) Peña – Ensíname (2017) Dois – Xardíns (2017) Zurraspa – Caracoíño (2016) Sr. Anido & Sra. Álvarez – Negro teenager (2016) Malandrómeda – Encontro con !@#$%!! (2016) Emilio José – ♥ (2015) Das Kapital – Grecia (2013) Telephones Rouges – Eine kugel (2012) Samesugas – Tóxico injecta (2011) Peret – Apaga o candil (2009) The Homens – Calamar (2009) Pescando em Copacabana – Deixa pra lá (2007)
Metín todos os temas nunha playlist de YouTube menos “Caracoíño” e “Negro teenager“, que podedes escoitar en Bandcamp.
Logo estiven pensando un pouco sobre o que eu mesmo escollín e sobre o que saíu en xeral. Nas cancións que puxen hai algo máis de homes que de mulleres, aínda que as que teñen só homes son case todas das máis antigas, así que se cadra a cousa vai a mellor. As cancións de Emilio José e Pescando em Copacabana tiven dúbida sobre se ían considerarse galego ou ourensiano ou portugués (pero non se abriu tampouco o debate lilngüístico). A única canción que puxen dun grupo galego que cante moi maioritariamente en castelán é a de Dois, e non foi tampouco unha cousa meditada. Simplemente deume a sensación de que normalmente os temas en galego de grupos que me gustan pero só o usan de vez en cando (como “Liska” de Vietnam, “Non sei” de Srasrsra, ou os de Triángulo de Amor Bizarro) son bastante menores dentro do seu repertorio. Si que puxen unha das cancións en galego de Peret, a súa versión de “Apaga o candil”, que me parece que entra dentro doutra liña, que é a de xente que non naceu en Galicia (que tampouco é que sexa tan importante a cuestión, pero ten a súa relevancia) e se achega á lingua ou á tradición e fai con ela un pouco o que lle peta (non sei, salvando as distancias tamén me viñan á cabeza Rodrigo Cuevas ou MounQup). E bueno, quero moito a Peret, a súa música é das que máis alegría me dan na vida e gústame tamén pensar que aprendeu este tema no Luar.
Tamén me pareceu importante pensar noutra cousa: a Peret quéroo moito pola súa música, pero non o coñezo de nada. Pero logo na lista puxen xente á que quero moito na vida real, que son amigas e amigosmeus. Evidentemente, quero crer que non fixen a lista por amiguismo, e xa expliquei que pasei moito tempo pensando nas cancións que me eran máis importantes. Pero onte falabamos polos grupos de whatsapp de Ataque Escampe e de Esposa e saían algunhas cuestións importantes arredor disto. Escoitamos máis á xente que nos cae mellor? Unha canción pode volverse máis importante se a fai alguén que queremos? Creo que si, e nese sentido podo entender que alguén puxese na lista algunha canción dos seus propios grupos (a min, xa digo, dáme pudor). Non sei, a escena galega é pequena, así que tamén hai a opción de admirar a alguén desde unha relativa distancia e logo descubrir que é imbécil: neses casos recoñezo que a min normalmente me apetece menos escoitalos. É parecido a cando ves a algún famoso facer declaracións ridículas e “che cae o mito”, só que aquí non te enteras pola prensa senón por terceiras persoas.
Esa falta de distancia tamén me fai pensar en que, sen que a música sexa a miña profesión, participei na edición do disco de Señor Anido e Señora Álvarez (PORNO foi un dos selos que puxo cartos e fixen a nota de prensa) e o tema de Oh! Ayatollah foi parte do proxecto Cinegalicia que coordinaramos Brais Romero e máis eu (e puxen os dous na lista). Así que eu que sei, igual isto quita credibilidade ao que escolla. O feito de que a música en Galicia estea bastante vinculada á precariedade ou ao traballo voluntario vai facer que haxa casos nos que quen escribe sobre música tamén toque, tamén organice concertos, edite discos, se dedique á comunicación… e entón se cadra temos interese en promover determinadas cousas, aínda que sexa inconscientemente. Que por outra parte se escolles editar un disco será porque che gusta e é normal que despois o poñas nunha lista… e bueno, igual en contextos máis profesionais é peor por haber máis cartos polo medio. Non sei.
Estes eran Oh! Ayatollah.
A lista xeral é unha cousa bastante rara, porque ten no número 1 a Das Kapital, que me parece o que podía cadrar máis cunha votación moi “da crítica” (un grupo cun discurso estético e político moi traballado e coherente, pero sen un percorrido longo no tempo nin en directo) e logo cousas moito máis populares (no musical e nas cifras) ás que seguramente prestaron máis atención nos medios xeralistas e menos na prensa especializada. Tamén os mundos do pop e o indie cos máis achegados ao tradicional, cousas xeracionalmente bastante diferentes e probablemente tamén diferentes no ideolóxico (entre o máis nacionalista e o menos nacionalista). E creo que por iso é unha lista que pode ser relevante e que ten mérito como María Yáñez xuntou perfís moi diferentes. Probablemente case todo o mundo vexa na lista algo que lle encanta, algo que lle dá igual e mesmo algo que odia, así que iso pode facer que sexa representativa e axudar a que non entendamos a música en galego en termos de militancia: faise moita e de moitas maneiras así que temos dabondo para reaccionar como queiramos.
De todas formas logo entrando no excel coas votacións vese que a cousa tamén é que hai quen repartiu moito o voto entre unha chea de cancións: Emilio José ten 14 distintas, Chicharrón teñen 10, Malandrómeda 9, etc. E en xeral para min o máis importante é que serve para pensar e aprender outras cousas, e como hai 426 temas diferentes estou facéndome a lista con todas aquelas cousas que non coñezo ou que quero volver escoitar por se agora me gustan máis que doutra vez.
Interésanme moito as cousas que xorden de ser fan. Gústanme moito as emocións fortes que sinto cando admiro moito a alguén, a mestura entre sentir (por exemplo) que Jonathan Richman é un amigo no que apoiarme se me pasa algo e o medo a tentar facer que esa amizade sexa recíproca. Por ser fan de Jonathan penso que escribo como escribo (polo menos ás veces) e fago música como a fago. E o bo é que hai un montón de xente á que lle pasan cousas parecidas, inspiradas cada quen por quen lle cadra, rompendo coa idea de que o fandom é simplemente un mecanismo de consumo desbocado. Para min, ser fan é un motor creativo.
Pensando niso mesmo, quixen investigar máis sobre como a admiración se traduce en cousas na música e arredor, e empecei Fan fan. Agora é un podcast para VINTE, no que acabo de publicar a primeira entrega, que é sobre Ana Kiro e o seu fandom. Podedes escoitala aquí e ler unha peza de acompañamento aquí. Antes foi unha colaboración que fixen no Diario Cultural con Xiana Arias, e da que podedes ler e escoitar as anteriores entregas (sobre Aries, Los Hermanos Cubero e mensaxes de fan) aquí neste mesmo blog pulsando na categoría “Fan fan”.
Estou moi agradecido a toda a xente que é fan e que se presta a falar comigo ou a María Yáñez e a Xiana por cederme un oco para falar destas movidas. E tamén a Meri, que é quen me fixo fan de Ana e quen máis me ensinou sobre ela. A ver se vos gusta!
Leo Sousa é un dos meus artistas favoritos. Aquí arriba podedes ver un collage que fixo para El Cosmonauta Tropical que me encanta, e podedes ver case todo o que fixo na súa webou nas súas redes. Sempre me fai cuestionarme cousas, fala da miña realidade dunha maneira crítica e non me aburre nunca. Reaprópiase e modifica imaxes dunha maneira que me gusta moito, e ademais ten humor, que sempre é máis fácil ser superserio. Fíxenlle unhaentrevistapara VINTE falando do seu traballo, e eles tamén lle encargaron a primeira ilustración da colección que acaban de arrincar. Eu non sei moito de ilustración nin de deseño pero si que había bastantes cousas polas que tiña curiosidade, como a cuestión de facer arte popular ou as implicacións de traballar por encargo en vez de desenvolver obra autónoma.
Aquí debaixo póñovos unha cita do que saíu publicado:
Se poño un peixe tento que sexa un peixe que recoñeza todo o mundo. Non sei se me explico: se son un especialista en peixes [risas] igual coñezo moitas especies de peixe que á xente lle resultarán alleas. Eu tento que o que fago sexa o máis popular posible, que as imaxes poidan recoñecerse a primeira vista, e aí radica a forza. Hai imaxes que xa evocan a calquera un impacto, porque teñen unha carga simbólica moi forte, e non teñen que ser unha cruz cristiá ou unha esvástica: unha cafeteira evoca moito, e unha cafeteira italiana, que usa todo o mundo, vai evocar máis que unha cafeteira de deseño de cores, que será máis allea.
E outra do que quedou fóra da edición:
Se enfocase o meu traballo como unha actividade artística, artística de museo ou de exposición, de estudio, iso sería interesante porque podería traballar sobre ideas, traballar sobre técnicas e de aí extraer as cousas. Aínda que siga pensando a arte gráfica como algo práctico paréceme interesante aplicar outras estéticas máis contemporáneas a min ao resultado final. É máis arriscado. O que me preocupa é que ves que moitas veces quen as aplica son movementos hipervangardistas que non entende nin Dios e que son moi pechados en si mesmos, ou Nike e as grandes marcas. Ou ves grandes estrelas da música e grandes divas que usan ese tipo de recursos, pero realmente boto en falta que se use dunha forma máis popular. Ou cunha mensaxe máis popular detrás, polo menos. Que non sexa tanto unha hiperabstracción vangardista ou a venda dun produto. Pero as grandes marcas usan ese tipo de ruídos porque saben que funcionan. O glitch obviamente funciona, porque por un lado ten un punto de que mola e non sabes moi ben por que. Ten un punto de que é algo novo, diferente… Pero bueno, as grandes marcas usan o glitch e ao mesmo tempo usan a fotocopia, esas tramas de serigrafía… A publicidade usa moito iso porque está xogando con emocións. Iso é o que quería dicir antes co ruído. Eu creo que o ruído suxire emocións. Ti miras os filtros de Instagram e ofréceche filtros imitando foto analóxica. Tes un filtro do século XXII? Non, tes un filtro de principios do século XX, cámara lomográfica ou non sei que, porque son emocións, son recordos que aínda que non os vivises (que eu non os vivín, que nacín no 90 e non teño tanta bagaxe dese tipo de imaxes) telos igual en base á cultura da televisión, a cultura dos libros…
Bolsa de patacas 