Prinzedom: chamados polo instinto

O domingo fun á Radio Galega e falei con Antonio Méndez sobre Prinzedom, usando cortes dunha entrevista que lle fixen a Prinz Pol esta semana. Pódese escoitar neste enlace (entra un pouco cortado). Normalmente poño aquí no blog a versión aproximada en texto do que digo na radio, pero desta volta apeteceume poñer a entrevista a Pol máis ou menos completa. Na radio sonan brevemente Purila Sniper, Casper Ego, Mosar, Terremoto Sí, Yuraq Walla e Purila Sniper outra vez, nun tema con Buya.

Nalgún momento da miña vida tiven moi asumido o relato mítico do rock, ou o do punk. Unha especie de aspiración a molestar, á rebeldía, a unha certa violencia e agresividade, case sempre bastante masculina. Co tempo iso foime perdendo sentido. Hoxe penso que o interesante do rock e do punk é ter creado espazos para que moita xente amateur se expresase, e (cando sucedeu) ter creado estruturas de solidariedade, de colaboración, que vaian á contra da idea de competición da industria cultural. Ao ter tocado en grupos e ter participado en PORNO, o que vexo importante e bonito hoxe é unha idea de aprender cousas xuntos, de expresar contradicións, de ter xenerosidade para que pasen cousas: hai quen ten unha habitación libre e deixa durmir aí a uns descoñecidos, quen sabe debuxar e fai un cartel, quen saca un anaco para ir pegalos, quen monta un centro social e se ocupa de limpar ou facer o son ou o que sexa. Isto ás veces entra en tensión coas necesidades básicas da vida (normalmente, traballar e gañar diñeiro), así que sempre me parece inspirador cando alguén consegue manter ou sacar adiante un proxecto colectivo que serve de espazo para a expresión da xente. Neste caso quería falar de Prinzedom porque podía ser unha oportunidade para repensar estas ideas, por varios motivos. Un é que 0 proxecto leva o apelido “Records”, pero realmente acolle tamén cousas como un programa de radio en Dublab e sinto que utiliza a música como un centro arredor do que xira o traballo artístico que pode facer moita xente con medios como a imaxe. Outro é que coñecín a moita da xente que participa en Prinzedom hai uns anos, cando todos estabamos usando guitarras e baixos e baterías para facer cousas máis ou menos asimilables ao punk e ao rock. Estas semanas escoitei moitas veces o disco de Purila Sniper (onde están Prinz Pol, que viña de Vietnam, e Prinz Puchao, que viña de Terremoto Sí), e encantoume atopar un universo moi rico, no que hai electrónica e hip hop e dub e varios idiomas e voces e experiencias, pero que non é contraditorio co anterior. Non sei, pensei que en certa maneira era recoller o aprendido desa educación sentimental, deses relatos míticos, e aproveitar o aproveitable e descartar o resto para tirar noutras direccións, así que fixen unha videochamada longa con Pol e puxémonos ao día.

Na descrición que tedes do sello poñedes, entre outras cousas, que é un “postlabel”. A que vos referides con isto?

Eu creo que a xustificación da palabra postlabel en si creo que está en que xa vivimos nun tempo onde toda a cultura digamos “underground” se desenvolve nun contexto medio postapocalíptico onde os recursos cada vez son menos… e a broma da palabra vai un pouco por aí, pero en realidade supoño que é máis que concebimos Prinzedom como unha organización, un ente que baixo o disfraz de selo discográfico de toda a vida leva a cabo máis actividades, relacionadas non só coa música, senón coas artes plásticas, a escritura, a radio… E incluso dentro do funcionamento do selo discográfico en si non temos moito que ver cun selo ao uso, como os que existen de toda a vida. Xa de entrada limitámonos case sempre a edicións dixitais. Isto é un pouco pola idea que fomos tendo co tempo dos formatos físicos, que se queres máis adiante falamos diso [risas].

Vale, logo pregúntoche [risas]. Estaba pensando que ao final os selos no underground moitas veces son iso, un paraugas para que equis xente faga o que lle apeteza. Pero tamén estaba pensando en que o modelo o hai no hardcore e tamén é o modelo de imperio mediático tipo Motown [risas], que o mesmo che fan un disco que unha película e hai xente para ocuparse de todo.

Molaría, e un pouco a idea é esa. É dicir, creo que nin eu nin o resto dos que están implicados neste proxecto teñen a idea de estar 10 ou 15 anos facendo o mesmo. Igual en 5 anos somos unha produtora audiovisual [risas]. A día de hoxe a actividade máis presente é a música pero si que me mola esa idea que comentas, ao final é un paraugas que segundo veña o vento pode ir para un lado ou para outro.

Purila Sniper nun evento de Prinzedom

Agora que me falabas do formato físico si que che ía preguntar en que se parece Prinzedom a proxectos previos como cando fixestes Muito Fish ou cando participabades Vietnam en Seara Records.

Eu creo que, por tirar do exemplo de Seara, era unha formación moito máis ecléctica, numerosa, cunha mestura de xente de moitas disciplinas… nese sentido Prinzedom si que está máis limitado, non porque non queiramos ir a por máis cousas, senón por concretar un pouco as tres ou catro actividades nas que queremos desenvolver as inquietudes nosas. Logo, o tema dos formatos… eu se che digo a verdade, coa perspectiva do tempo creo que daquela, onde había varios colectivos que se dedicaban a editar en cassette e demais, estabamos funcionando un pouco por automatismos. Estaba ben, e se argumentábamos por que estabamos a editar en cassette hai 5, 6, 7, 8 anos, eran argumentacións lóxicas, con sentido, e todo era homoxéneo para os proxectos que editaban en cassette, pero facendo borrón e conta nova e pensando como iamos xestionar iso con Prinzedom, nun momento dado o que pensamos foi que incluso eu, que son amante do formato físico… son consciente de que co paso do tempo non é que vaia morrendo, pero vai transformándose o seu valor na sociedade. Se me poño estritamente romántico co concepto de música, que é sonido ao fin e ao cabo, paréceme que o importante é que se poda consumir. Vivimos nun tempo no que eu agradezo case o feito de poder respirar, tal como estamos, así que o formato empeza a darme igual. Eu o que quero é escoitar música: o maior número de música que poda, da maior calidade… e si que é verdade que tirando de formatos dixitais hai máis posibilidades de que un algoritmo decida por ti, pero se fas un traballo de verdade, consciente, de investigación, hai plataformas coas que podes seguir investigando. Chegando a ese punto o que acabamos pensando sobre o formato físico é que dentro dun círculo underground como este no que nos movemos nós, é unha peza que acompaña, case como merchandising, o release, a edición. É verdade que cando escoitas un vinilo que vén coa edición toda coidada, se eres un friki da música, un melómano como somos nós, pois é máis disfrutable, pero buscándolle o lado positivo a todo, creo que a música sen formato físico pode ser igualmente disfrutable. Igual non tes tantas referencias visuais pero se fas un exercicio de concentración podes atopar igualmente montóns de matices.

Falando desas referencias visuais, mólame entrar no voso bandcamp e ver que a estética é coherente, que ten esa continuidade, coas portadas cun formato parecido, xogando coa coroa, as fotos carné… A que responde esa estética e ese concepto de Prinzedom? Pensando tamén en que describides o selo como un “family cult”, hai por aí referencias á familia Manson, asinades todos como “Prinz Pol”, “Prinz Doggow”, “Prinz Puchao”…

A ver, en principio a min sempre me molou moito formular este tipo de proxectos un pouco como unha secta (marcando distancias coa de Charlie Manson, evidentemente). Pero mólame moito no sentido de que creo que somos xente que traballa neste tipo de cousas case o mesmo tempo que adicamos aos nosos traballos  “normais”, por dicilo dalgunha maneira, e facémolo como chamados por unha especie de instinto natural que che impide non adicarlle o seu tempo, case como unha secta. Eu sinto que estamos como nunha misión. É dicir: por que fago isto, coa de penurias que me trae? Estou perdendo pasta… pero hai unha realización non tanxible dentro de todo iso que para min é case como unha relixión, como unha secta. É unha cuestión de instinto, unha misión: vas por elo. Logo, relacionándoo co tema do nome, “Prinzedom” tal como está escrito é unha deformación da palabra “Princedom”, que é “principado”. Fíxonos gracia a palabra polo tema de que bueno, non somos monárquicos nin nada polo estilo, pero a palabra principado sempre alude a un concepto de segundo posto, de xuventude que non ten a experiencia necesaria para chegar ao reinado… e molounos moito, no sentido de que nos sentimos dentro do underground, polo menos na escena de Barcelona, como principiños. Que si, que todo moi guai, que ti cando levas un proxecto a cabo hai palmadas na espalda, pero logo ao final que es? Eres un príncipe, non mandas en ningún lado, tes a túa movida aí e es o gamberro da corte. Non ten máis que iso.

A partir de aí xogamos un pouquiño co rollo de “Prinz” por facer a coña ramoniana, e o tema da imaxe foi unha moi boa idea de Xulián Sambade e Sergi Vilá, que é un mozo de alí de Barcelona que é artista gráfico e fixo un pouco de asesor á hora de desenvolver a imaxe do selo. Molounos a idea de relacionalo un pouco con estes selos de techno dos anos 80 e 90, que tiñan un cover system, que lle chaman: portadas parecidas nas que cambian un ou dous datos para que ti identifiques o proxecto da banda en cuestión. Molounos porque claro, cando comezabamos cunha imaxe máis libre estaba ben, pero queremos aglutinar estilos tan distintos que cando entras nun bandcamp, na páxina web ou o que sexa, despista demasiado. Non eres capaz, é case como unha ruleta rusa na que entras e disparas a algún release a ver se sae ben, entón molounos a idea de facelo moito máis homoxéneo, e que o selo, que ao final traballa de maneira case 100% altruísta polos artistas moitas horas (porque queremos, pero moitas horas) tamén puidera alimentarse un pouco do proxecto para saír adiante. Prinzedom ao final, se nos limitamos a sacar as referencias sen coidar un pouco ese tema da imaxe seríamos como calquera distribuidora que sube as súas cousas a internet, e queríamos darlle ese punto de “se entras a facer algo con nós, tes que entender que entras a formar parte de algo”. O único que pedimos é un compromiso e que haxa unha retroalimentación, para que Prinzedom poda seguir adiante. Xa non digo crecer, para que poda manterse nese punto e seguir sendo plataforma de lanzamento para proxectos que comezan e demais.

E máis aló desa idea do compromiso co proxecto e o traballo no mesmo colectivo, que é o que teñen en común as diferentes bandas e artistas de Prinzedom? A nivel estético, de actitude, de gusto…

Home, é unha boa pregunta esa, porque é bastante variado o rollo. Eu creo que hai un punto común en certa demencia pola música. A min dáme a impresión de que case toda a xente coa que traballamos forman como unha cuadrilla de outsiders que si, que están integrados na sociedade e poden levar unha vida normal, pero se puideran cambiarían moitas cousas de golpe. Non un proceso de anos no que se fosen desenvolvendo conceptos dentro da cultura e da sociedade, senón que se puideran cambiarían moitas cousas de golpe. Isto un pouco pola actitude da xente, que nos movemos con peña que hai de todo, pero en xeral outsiders da vida. E creo que o principal que teñen en común é o que che dicía antes, esa sensación de estar como nunha misión, de “vou facer isto, dá igual o que pase, dá igual o diñeiro que poda gañar ou perder, ata que morra vou facer isto” porque é un funcionamento de instinto puro, sabes? Penso moito nunha metáfora. O outro día vin un documental brutal sobre unha especie de cangrexo que hai nunha illa non sei onde. Foi adaptándose á illa, á propia terra, e non toca o mar. Non pode tocar a auga porque afoga. Entón están sempre alí pero claro, cando teñen que poñer as ovas para as súas crías teñen que poñelas na auga. E son chamados polo instinto, van ás rochas, están xogándose a vida coas olas todo o rato pero van alí, non saben por que, é o instinto e teñen que facelo. Isto é un pouco o mesmo. Eu é o que vexo entre todos os proxectos, porque logo en tema de personalidades, forma de vida… é un mapa que flipas, hai xente moi distinta entre si. Teñen iso en común: todos os artistas de Prinzedom poderían xuntarse a cear unha noite, compartir a súa música e encontrar mil puntos en común, pero dudo que a maioría puideran compartir piso [risas]. Tiraríanse os pratos á cabeza.

Pois eu anotei dous puntos en común [risas]. Un é unha cousa que xa vos preguntei a Vietnam no seu momento. Estades en Barcelona, pero unha chea de xente en Prinzedom sodes xente galega, e tamén xente doutros lugares pero non de alí. Entón non sei se ten algún peso o feito de que moitos de vós sexades parte de distintas diásporas.

Si, probablemente. Non o vira así pero si, síntome identificado co que dis. Ao final, para alguén que non viviu en Barcelona igual isto sona un pouco raro, pero eu supoño que coa suma da idiosincrasia galega máis a suma da idiosincrasia barcelonesa (xa non digo catalana, barcelonesa) eu levo dez anos vivindo alí coa sensación de que son unha especie de semiestranxeiro. É dicir, é fácil integrarse, formamos parte do mesmo estado, se nos ceñimos ao que pon no DNI [risas]. Pero si que é verdade que eu e a maioría de xente coa que me levo sentímonos cómodos nese espazo non definido de “somos de aquí pero non”. De feito cando chega xente de Latinoamérica, amigos que teño de Venezuela, México… son xente que igual están un pouco reacios a falar contigo, e chega un momento na primeira conversación e polo que sexa dis “son de Vigo, son de Galicia…”. “Ah, non eres catalán? Ven para aquí, home” [risas]. Teñen ese tema de odio ao que é de alí, que non pasa nada, que os cataláns son marabillosas persoas, todo o mundo ten os seus defectos e as súas virtudes pero si que é verdade o que dis. É un espazo no que nos sentimos cómodos. De verdade, eu cando vivía en Galicia e tiña proxectos aquí e demais, pode resultar absurdo, pero tiña a sensación de que estaba demasiado cómodo. Eu necesitaba un pouco de mambo, que me deran paos por todos lados, ter dificultades e demais. E si, definitivamente é algo que o 90% dos artistas do selo teñen en común e non o pensara.

Era un pouco por ver esa diferenza, se vós a notades por estar aí, entre ser un grupo “de Barcelona” e ser un grupo “afincado en Barcelona”, como se le no texto do último disco de Purila Sniper.

Mola, non sei se todo o mundo o le así, pero é o que quere dicir. Eu nunca estiven interesado en poñer nunha biografía que formaba parte dun grupo “de Barcelona”. Aí hai unha discusión moi grande, porque eu atopei xente ao longo da vida que di que o grupo é de onde é. “Se estiveras en Berlín seguro que dicías que o grupo era de Berlín”. Non sei, pero non deixarías de dicir que hai un galego aí. Así que si, “afincados en Barcelona” [risas].

Ao final os grupos tamén poden marchar a outro lado.

Claro, hai grupos como os Sumo en Arxentina, que andaban por todos os lados. A min un dos meus grupos favoritos da historia deste país é Derribos Arias, e ao final son un grupo que tiña un radio de acción moi madrileño pero eran vascos. E como se come iso? Hai xente que di “estes son da movida madrileña” pero coidado, non é así exactamente. Mólame iso. Non son moi de pensar que os grupos son da cidade onde están: os grupos son das idiosincrasias que os forman. E se tes nun grupo a un tío de Berlín, unha moza de París, outro de Xinzo e outro de Barcelona é un grupo de catro lugares coas súas catro idiosincrasias, e pode estar onde sexa.

Si, agora escoitando o último de Purila Sniper, que me molou moito, tamén tiña ese aire internacional coas colaboracións. Ao final hai tantos factores que é difícil de dicir, pero non sei se as preocupacións de alguén que teña ese compoñente de non ser de Barcelona van ser distintas das de alguén que si o sexa.

A ver, é un tema peliagudo [risas] pero si, para que imos enganarnos. Eu estou seguro de que se un barcelonés tivese que vivir en Galicia encontraría as mesmas dificultades. Que pasa? Non é tan común porque o catalán non é tan dado á emigración polo que sexa. Entón é difícil xulgar esa situación, pero a realidade é que si. É dicir, eu a nivel social, por moito que trate de integrarme sempre vai haber esa diferenciación. O que nace alí ten as cousas un milímetro máis fáciles. E podo comprendelo eh, non o digo como crítica. Ao final é normal que a xente coide o seu. Estou seguro de que se viñeran tres rapaces cataláns a vivir a Santiago e dixeran: “bueno, vamos montar unha banda e comer a cidade”. Igual sería un pouco… eu cando cheguei alí con vinte anos non digo que chegase con esa actitude, era máis ben unha actitude máis naïf: “bueno, vamos montar unha banda, malo será, aquí hai grupos, salas a saco… non creo que petemos pero imos estar un tempiño facendo isto holgadamente…”. E non é así por todo. O background que ti tes nun lugar axuda moito. Eu de tocar nos meus anos de adolescente en Galicia… cando levaba cinco anos en Cataluña case tiña máis fácil montar unha xira en Galicia que no lugar onde vivía, en Cataluña. Iso di bastante da movida, pero insisto, que non se entenda como unha crítica. Creo que é normal pero si, é máis difícil se non eres de alí.

Si, que te metín nun brete [risas].

Eu opino, mentras non me pinchen as rodas… [risas].

Outro punto en común é que moitos dos proxectos son de xente que viña antes ao mellor de facer un rollo máis de guitarras, de punk ou de rock… Purila Sniper sodes ti e Puchao, estabades antes en Vietnam e Terremoto Sí, sacastes o de Yuraq Walla (Pamper, que estaba en Puma Pumku), o de SXSXSX (Zippo, en Srasrsra e Triángulo de Amor Bizarro), o de Frosties (que Xulián estaba en Vozzyow), o de Mosar (Rodi, que tamén estaba en Vietnam)… Aquí as ferramentas son case sempre as da electrónica. Por que estes cambios? Que aportan unhas ferramentas fronte a outras?

Eu aquí de entrada, as razóns de todos non as sei. Sei as de algúns, que son as mesmas que teño eu. Principalmente foi hartazgo. É verdade que as tendencias ultimamente levaron todo ao terreo da electrónica, que as bandas agora, sobre todo as bandas underground, teñen un espazo cada vez máis acotado e máis pequeno. Entón pode soar un pouco a tendencia, pero eu sinceramente estaba cansado de utilizar as mesmas ferramentas. Eu non son o Satriani, pero cansei da guitarra. Cando tiña 18 ou 20 anos decidín utilizala dunha forma e cheguei a un punto no que estaba cansado. Creo que para moita xente que estabamos metidos en bandas foi de xustiza tratar de probar con outras cousas, que ao final era música que escoitábamos pero nunca tivéramos o valor ou o tempo de desenvolver proxectos dese tipo. No meu caso eu un día xuntei con Puchao e dixemos: “joder, ti sabes todo isto de hip hop, de electrónica, de house… eu todo esto outro… son xéneros que amamos tanto e nunca fixemos nada nin que se pareza a isto”. É como que metiamos matices nos proxectos pero non máis. E arrastrados un pouco por iso as ferramentas cambian tamén. Eu estaba moi atado ao que era unha banda anteriormente. Eu podía facer cousiñas na casa, e logo chegábamos ao local e poñíase en común, e dependíamos moito dese momento en común. Que é fermoso, tamén, ter unha banda e compartir iso, pero cando acabou Vietnam, por exemplo, a banda na que eu estaba, e comecei a facer cousas máis de electrónica… é outra maneira de traballar. Empecei a explorar o mundo MIDI, as máquinas de sampler, os sintetizadores… e aí podo desenvolver un montón de ideas que antes quedaban no tinteiro e dicía “buf, é inxestionable”. Unha puta ópera rock aquí que non podo desenvolver nin con banda nin sen ela. Para min foi unha apertura de posibilidades, de facer música moito máis fácil e non creo que por iso teña menos valor. Ao final segues facendo proxectos en común con outra xente… e non sei, creo que se decidín tirar por ese punto era pola facilidade de traballar un só nun mundo no que cada vez estás máis illado. Eu fago un esforzo por manter o contacto coas amizades e demais, pero vivimos nun mundo, admitámolo, un pouco jodido. Horarios laborais… nunha cidade como Barcelona ti igual ao teu amigo da alma non o ves en tres semanas ou un mes. É tremendo iso, e ás veces tes unha impotencia de querer levar adiante un proxecto e non podes. Tamén che digo, cansamos pronto [risas]. Porque estabamos moi limitados con iso e no caso concreto de Purila Sniper un día dixemos: “isto está moi ben pero ao final non somos produtores de electrónica propiamente ditos, somos músicos”. Somos xente que as ideas xorden de quince minutos de improvisación con outro colega, por poñer un exemplo, entón decidimos recuperar a utilización de instrumentos combinándoa coa electrónica… ao final estamos un pouco en terra de ninguén, cos sintes, coas sampleadoras que compramos hai dous ou tres anos, pero seguimos utilizando o noso vello baixo, a nosa vella guitarra… e desenvolvendo o proxecto con todas as ferramentas. Eu creo que hai que ser xustos co que sintas no momento. Non é unha cuestión de tendencia, é unha cuestión de que se agora che apetece tirar por aí tiras por aí. E estas razóns non sei se son extrapolables a todos os proxectos do selo, pero sei de boa tinta que un bo número de artistas do selo pensan o mesmo.

A min paréceme razoable. Ten toda a lóxica. O que si que é curioso é que está pasándolle a moita xente á vez. Ou non á vez pero nun período de poucos anos. E moitas veces tamén é o que dis ti: ter unha banda cada vez é máis difícil. Catro persoas que cadren sen que ninguén teña un traballo cun horario estrañísimo ou marche a vivir a calquera sitio…

É que é iso, e a tendencia tamén vén de aí. Eu ás veces falo con xente que ten unha concepción da vida super conspiranoica (que a min me mola tamén pensar que hai conspiranoia polo mundo, que hai atentados de bandeira branca e movidas destas), pero ao final a tendencia non é que catro tipos collan unha revista e un canal de Youtube e fagan que todo o mundo faga non sei que. A tendencia está marcada tamén polas dificultades sociais que hai, económicas. Non é só o que pasa arredor da cultura, é todo o demais. A tendencia é a vida e supoño que aí está o punto de que pase cun huevo de xente agora. A metade por tendencia, a metade [risas] porque non quedou outra. E logo terás un 20% que non sabe ou non contesta.

A min o que me estraña é que non haxa máis cantautores e xente que canta a capela, que é a opción barata.

Si, pero bueno, acabará pasando. Estas cousas veñen e van como as mareas. Eu boto de menos… ultimamente penso moito neste selo, Nuevos Medios, de Mario Pacheco… ti ves como planteaban o tema nos 80 e tiñas a Golpes Bajos pero tiñas a Ketama nos seus inicios, os “nuevos flamencos”. Non había unha cuestión de tendencias. Gústache de verdade? Dá igual o que digan as revistas ou as radios: sacámolo. Iso hai que sacalo. Boto de menos iso. A xente di “eu teño un selo de techno”, “eu teño un selo de rap, igual podo facer un día un tema de fusión de rap con flamenco ou con música cubana, pero non me saques de aí”. Temos certa responsabilidade a xente que comeza proxectos, de marcar esa variedade. E os primeiros que temos ese defecto nós, que estamos nelo, estamos falando con xente… pero boto de menos un cantautor, alguén cunha guitarra ou cun piano só.

Con isto que me dicías do de Nuevos Medios tamén estiven pensando nesa cuestión que falades no texto do disco de Purila Sniper, desa idea das “músicas populares” (que tamén son un pouco tendencia). Tamén iso me parece un cambio… Entendo que hai un punto punk no que facedes, ou que vén desa cultura, pero parte do punk tiña (tal como o vexo eu, non sei se nas orixes ou nas derivas) unha certa autocompracencia co non ser popular, ou case unha vocación antipopular. E a min paréceme bonito coller o dub ou o hip hop, que poden ser músicas underground pero tamén populares ou de masas. E creo que nos últimos anos si que houbo un pouco o clic na cabeza de quitarse certas vergonzas, certo medo a probar outras cousas… Isto non é exactamente unha pregunta [risas].

[Risas] Non, pero mólame por onde vas. Creo que a xente acabou cansada do paradigma de que algo subversivo, algo punk, algo que vai en contra do establecido, ten que ter unha actitude moi concreta de agresividade contra o que non queres, de illamento do resto da sociedade porque non queres ter nada que ver con esa xente… O que mola da actitude punk é dicir que a máxima burrada que teñas pensada para meter nunha letra tes que metela nun tema de canto gregoriano ou nun tema de pop rollo Belle and Sebastian. E cando queiras falar de amor, faino con heavy metal, non sei… descontextualizar un pouco todo. Creo que o que lle pasou á miña xeración, que é máis ou menos a túa, finais dos 80 e principios dos 90, é que quedamos un pouco cansados do tema de que o punk ten que ser “mucha policía poca diversión”. Que si, que está moi ben para o seu momento, a marxe esquerda de Bilbao, todo ben, non pasa nada, eran brutais, pero creo que é un mensaxe xa manido e a xente necesita recibir estímulos doutra forma. É un pouco iso. O punk ao final está na actitude, na mensaxe que queres mandar, nos círculos nos que te moves… pero podes facelo con dub, con música cubana… É iso. As músicas populares, se ti es unha persoa que consumes toda esa música por que vas autoprohibirte tocar todos eses paos a ver que pasa? Non digo que teñas que dicir “vou facer un disco de músicas do mundo que vai petalo en todas as tendas Natura de España”, non é iso, é probar a ver que pasa. E probablemente saia algo guapo diso.

Arredor desta idea de “músicas populares” hai unha dualidade, que é pensar naquelo que ten orixe popular e aquelo que ten vocación de ser popular, de masas. Non sei en cal estades pensando vós.

A min gústame moito pensar as cousas así no aire [risas] e dicir metade e metade, pero é que é certo. Eu persoalmente penso que se poñemos como exemplo concretamente o disco de Purila creo que hai pasaxes, hai temas que poden ser considerados 100% un tema pop. É dicir, música popular no sentido de que é facilmente consumible para case todos os públicos. Agora ben, moitas desas cancións están construídas con elementos totalmente alleos para nós, como pode ser alguén contando unha historia das súas movidas en Liverpool ou Manchester, ou o colega que fai unha canción inspirada polas súas vivencias en Cuba, ou o noso colega que toca a guitarra e non ten nada que ver co mundo electrónico pero sabe adaptarse… é unha mestura do feito de música popular consumible para todo o mundo e cousas que, sen ser folclore, son unha reminiscencia diso.

Está guai, é un pouco o que dicías antes. Se tes unha mensaxe que transmitir, sobre todo se é unha mensaxe política como pasa no punk a miúdo, se te mantés nunha estética predicible só estás predicándolle aos conversos. Se fas algo que poida escoitar calquera pola radio… eu que sei, se pensas en Rubén Blades, ao mellor a xente está bailando salsa e escoitando un relato de abuso policial ou de desigualdade económica…

É como cando eres adolescente, igual non tes os inputs ben marcados e estás vendo unha peli que só parece entretida e logo empezas a dicir “hostiá, que aquí hai unha mensaxe que flipas detrás, que isto é máis antisistema que a nai que o pariu…”. A min mólame moito. Co disco noso hai un exemplo moi claro, un tema que se chama “Buga Phantasma”, que é bastante pop, e é o que máis tempo levaba escrito… e eu fixen a proba de ir poñéndollo a peña que non ten que ver co meu círculo, familiares, peña que coñeces no curro… que son de círculos totalmente distintos a ti e mólame moito ver a reacción de que empeza o tema pop, todo potable, e de repente chega unha frase que di “¿dónde está tu Jesucristo ahora?”. E entón é como… mólame que a xente de repente diga “e isto?”. Parecía que ías falar doutra cousa pero non precisamente disto. Non o vexo como unha gamberrada nin nada pero si como o que dis ti de non predicar aos conversos. A forma é o que pode atraer a uns ou outros, e se fas o mesmo de sempre só vai atraer aos de sempre.

A min é o que me parece guai, aínda que teñas outra vocación (que evidentemente non es a gran industria cultural) distinta á de vender, si que tes a de transmitir unhas mensaxes, e está guai xogar con formas…

É un cambio. Non se me ocorre ningunha metáfora, son de metáforas moi enrevesadas eu…

Desta volta no documental do cangrexo non atopas? [risas]

[Risas] Non. É como… Se a min me levan dando toda a vida algo nun formato non sei como quero que sexa o cambio, pero quero que cambie. Quero dicir que a tradición está moi ben, está moi ben sentirse cómodo coas cousas, pero non hai nada como saír da zona de confort para aprender e ter unha vida moito máis sana, onde comprendas mellor todo e poidas manterte lonxe da demencia. Para min iso necesita de que unha mesma mensaxe… non que sexa sempre a mesma mensaxe con distintas formas, senón que as propias formas vaian provocando unha mutación desa mensaxe. Pra min, se te aferras a algo toda a vida, a un ideario, a unha forma de transmitilo e de consumilo… con todo o respecto á xente que o fai, creo que estás limitado.

E no teu caso, eses cambios na forma de que cambios na mensaxe cres que foron acompañados? Escoitando os de Casper Ego dá a sensación de que hai un xogo un pouco de personaxe, aínda que en Vietnam xa empezabas a rapear nalgúns temas e iso tamén leva a unha actitude diferente porque as letras rapeadas soen ser máis longas, a entonación falada é outra… non sei se che leva a dicir distintas cousas.

Eu creo que si, totalmente. Pero por moitas razóns, tamén por razóns técnicas, de que eu facendo mil locuras na guitarra non son capaz de estar cantando todo o tema enteiro. Tiña que elixir momentos nos que podía meter baza e soltar aí as miñas historias. Pero si que é verdade que a forma modifica a mensaxe, o significado e tamén a propia forma da mensaxe. Non sei moi ben como explicalo, pero é como… ti queres transmitir unha idea, un discurso que tes preparado de 5 minutos, e ti non podes expoñelo igual no ferry Vigo-Cangas que nunha aula nun colexio concertado, que nunha aula nun colexio público, que no medio do monte… cada lugar ten as súas necesidades e tes que saber chegar á xente á que queres chegar nun momento dado. Entón as modificacións van por iso, creo, polas circunstancias. A forma que elixes, a situación… modifica o ánimo incluso da mensaxe, a túa perspectiva propia, xa non só a maneira na que o queres transmitir senón a túa propia forma de entendelo. Unha situación máis relaxada pode darche unha perspectiva máis ampla do problema que tes, a título persoal ou como sociedade, que se estás sempre alterado, que vai ser todo “ás barricadas”. Entón si que modifica e de forma positiva ademais, porque senón estás aferrado ao librillo de toda a vida [risas].

Pois nada, creo que só me quedaba algo máis atrás ese lado de Prinzedom, que era que me explicases como vos organizades, a nivel de reparto de traballo, a nivel económico… como funciona o selo.
Puf. É un pouco cambiante tamén. É dicir, os obxectivos que marcamos en cada fase fan que as labores se distribúan dunha forma ou outra. Si que nos últimos tempos tivemos xa unha estrutura máis ou menos ordenada pero que está en fase de probas. Aínda que eu teño a teoría de que no underground todo está en fase de probas. Non podes aferrarte a nada. Si que hai labores que por cuestión de talentos ou de formación hai persoas máis preparadas, pero para resumir… Prinzedom ao final está levado por catro persoas, os catro galegos, e logo temos satélites que axudan, como antes nomeaba a Sergi Vilà, que fai o tema do cover system e o asesoramento con todo o tema de imaxe… e logo dentro do selo en si, da peña que non son satélites e estamos toda a semana currando, basicamente están Xulián e Carba (Miguel Carbajal), un pouco adicados ao tema da imaxe e de buscar formas de merchandising que sexan curiosas e non facer sempre o mesmo da camiseta do grupo… Buscar algo curioso que esperte outros estímulos no público. Puchao encárgase dos temas loxísticos, económicos… a cara menos amable deste pseudo business [risas] e eu levo un pouco o tema coordinación e iso, darlle a tabarra aos artistas para que curremos dunha maneira comprometida, sabendo onde están e que queremos facer, para que non haxa confusións. Ás veces danse situacións nas que dis “hostiá, este tipo estame a falar como se fósemos Warner ou Sony”. Creo que hai que explicarlle onde está, hai un compromiso, que creo que nun proxecto onde as prioridades non están nin no diñeiro nin na popularidade o compromiso é o máis importante. A partir de aí, independentemente de que cada un ten a súa labor, é bastante anárquico. Non sei se é bo ou malo, todos nos metemos no traballo dos demais, hai máis ou menos un certo consenso (non pode haber un consenso do 100% sempre), e é iso, unha organización bastante solidaria, no sentido de que eu que sei, se alguén ten que encargarse dun aspecto de imaxe para o selo e eu, que non teño formación, vai levarme o dobre, non me importa: fágoo. A cuestión é sacar as cousas adiante, a cuestión é mostrar un respecto, un compromiso absoluto pola peña que quere sacar algo contigo, e compartir experiencias, e ir a unha festa que organizas, un festi con varias bandas para coñecer os demais do selo… A nivel organizativo é iso, cada un ten as súas labores pero somos todos un pouco… Prinz [risas].

Un tema e un tema #7: Dúbidas e “En el océano” de Aries

Despois de ter esta idea atopei que había un programa do Theme Time Radio Hour de Bob Dylan sobre preguntas que podería ter relación, pero bueno, como isto é bastante autobiográfico tampouco é que se pareza en nada. Desta vez pinchei “Leire Martínez/Paseamos xuntos” de Emilio José, “Qué puedo hacer” de Los Planetas, “¿Y cómo es el?” de José Luis Perales, “What’s Love Got to Do With It” de Tina Turner, “Will You Still Love Me Tomorrow” das Shirelles, “Is That All There Is?” de Peggy Lee, “E agora que?” dos Resentidos, “Navajero” de Vietnam, “Coches abandonados” de Dois e “En el océano” de Aries, que vai enteira ao final do enlace de Soundcloud.

Hoxe quería falar das dúbidas. Estiven un tempo dándolle voltas ao asunto e inventeime a conclusión de que a canción é unha forma na que é máis fácil afirmar cousas rotundamente que facer preguntas, ou que cuestionarse a un mesmo. Pero claro… entráronme dúbidas a min tamén! Porque a verdade é que é unha afirmación arbitraria da que non estou seguro. Porque non tardaron en ocorrérseme algunhas cancións que falan de dúbidas, aínda que case todas eran amorosas.

Dentro do asunto do amor é bastante fácil que un narrador se faga preguntas, e ás veces preguntas retóricas (¿Y quién es el?, How deep is your love?, Why does love got to be so sad?, Will you still love me tomorrow?) E no medio de todo isto din con “Is that all there is?”, que me parece unha pregunta moito máis interesante. Iso é todo?

Na canción, Peggy Lee canta sobre a decepción que lle supoñen as cousas que debían ser fantásticas, excitantes, experiencias únicas. Non só o amor, senón tamén un incendio que converteu a súa casa en cinzas, e tamén a primeira vez que foi ao circo, e tamén, para acabar, a propia idea da morte. E interésanme esas dúbidas que veñen despois da decepción, que veñen despois dunhas expectativas que non se cumpren.

A dúbida existencial que cantaban os Resentidos en “E agora que?” é a que máis escoito ao meu redor, entre amigos ben estudiados con traballos precarios ou emigrados porque parecía a opción menos mala. Ao final, o problema acaba sendo o mesmo para os que fan o que se supón que teñen que facer que para os que non saben moi ben que facer: o tempo pasa e hai unha presión que nos di, ao facernos maiores, que chegado un punto teremos que ternos convertido nalgo. Pero sempre somos algo.

Xusto a semana pasada lía a Sylvia Plath falar do mesmo coa metáfora dunha figueira: “Quería todos e cada un dos figos, pero escoller un significaba perder todos os demais. E mentres sentei aló, incapaz de decidirme, os figos comezaron a apodrecer, volverse negros e caer un por un ao chan diante dos meus pés”. Sexa na vida ou nas cancións, nas películas ou nos libros, paso media vida escoitando xente que fala sobre ese proceso de escoller e construír a súa identidade. Escoito fascinado as mesmas cousas unha e outra vez, pero logo nunca saco unha solución aos problemas: están o agobio e a amargura de ter que renunciar a unhas cousas para conseguir outras, pero tamén a xente que se volve cínica e a que busca algo máis grande ao que pertencer para atopar respostas. Unha relixión, unha tribu urbana, unha escena musical ou unha banda callejera.

O que me pregunto é se algún día isto deixará de interesarme. E, se iso sucede, que é o que vai significar para min. Ao mellor é que madurei e por fin me convertín nun pureta e podo afirmar cousas como se as soubera. Pero por agora sinto unha mezcla de envexa e desprecio pola xente que parece que o ten todo claro, porque é a que logo fixa as expectativas. A xente que dubida sufre, pero ser crítico e facerse preguntas debería ter un premio. Non o de chegar a un sitio, senón o do propio camiño. Así que quería celebrar iso e escoller un tema para quen non teña claro o seu sitio, porque a música ás veces pode ser unha certeza á que agarrarse. Moitas veces penso que o último disco de Aries vai precisamente de buscar eses puntos de apoio en cousas como as cancións ou a natureza. E precisamente nun tema que se chama “En el océano” atopei a dúbida máis inesgotable de todas: “Ha cambiado todo o he cambiado yo?”.

Cartografía

Isto é unha especie de memoria no que non poño as datas pero poño cancións e asócioas con lugares e momentos concretos. A foto de arriba é unha captura de Maps de Perillo que busquei mentres editaba isto. Saíu na Revista Porno no seu momento.

O sonido da cidade. Coruña sona un pouco a Perpetuo Socorro e outro pouco a Lenny Leonard. A xente ten que facer as cousas así, sempre me dixeron que a xente chunga vivía na Sagrada. Unha vez quixeron atracar ao meu colega Javi Metal e el díxolle ao tipo que lle ía dar o pao se coñecía a Fran de Labañou. O quinqui díxolle “¿qué pasa, lo conoces?” e Javi díxolle “Claro, tío, de pequeños éramos mazo amigos. Ahora no nos vemos mucho pero…”. Javi safou, e safou porque foi quen de inventarse que coñecía a un referente da delincuencia da zona. Safou porque foi quen de introducir unha narrativa na súa excusa. Non dixo simplemente que o coñecía, senon que nesa frase conseguiu plantear un lote de conflitos. Esa relación de amizade que agora xa non o é, probablemente porque tomaron camiños distintos. Javi foise a estudar teleco a Madrid, é fillo de dentistas… a min tamén me ten pasado, penso ás veces nos que antes eran case os meus irmáns e agora non e ponme triste non ter a mesma conexión. A Coruña pode ser unha cidade tan horrible como calquera.

Vietnam: “No se puede ver el sol, los problemas crecen en las esquinas y todas las ciudades son iguales.”

E un día falaba con Rubén e dicíame que lle interesaba como Lou Reed falaba de ir a Lexington a pillar porque era a súa realidade. Da referencia concreta a algo local facíase ver unha sensación universal.

 

Lenny Leonard, probablemente no Faluya

 

Lenny Leonard: “Llevamos cuatro meses, no para de llover, en esta ciudad no hay nada que hacer. Solo mirar palomas, que son buitres”.

Perpetuo Socorro: “Hoy da miedo salir en Coruña, hace mucho frío. ¡Maldito infierno! Allí bailando en nuestra locura nos vimos rodeados de buitres de noche”.

É curioso que apareza o mesmo símbolo, pero é porque é a mesma sensación. As dúas cancións din o mesmo, pero a diferencia na maneira de dicilo leva a sitios distintos. É unha sensación de alienación que non dá o rural. Unha sensación de impotencia que nas grandes cidades se volve aínda máis intensa por culpa da invisibilidade e o non participar en nada. A idea de falar do entorno para chegar a temas universais. A miña amiga Nuria tivo un problema de fobia aos paxaros e foi ao instituto con Carlos Coppel de Lenny Leonard. A miña amiga Nuria vive agora en Barcelona, eu vivín alí un ano e non podería ter escrito de ningunha maneira unha canción como calquera destas dúas. Non teño ganas de dicir iso porque non sinto o peso da cidade, o peso do tedio que expresan dicindo “en esta ciudad no hay nada que hacer”, que segundo me dixo Coppel, roubaron a Big Black. Cando escribo, xa non é que sexa incapaz de dicir “Coruña”, “Perillo”, “Montealto” ou “San Pedro”, é que moitas veces me dou conta de que uso nomes e verbos pero non adxectivos. Iso preocupábame e por iso acabei forzando nalgún caso a situación.

Monstruo: “Teño unha caixa de ferramentas branca. Non sei abrila, non sei usala.”

Escribín iso antes de conseguir a beca, cando estaba empezando coa tese sen saber se tería cartos para poñerme tres anos a estudar. Non é un drama, pero ata entón sempre fora tendo as cousas claras e alí tiña as miñas dúbidas sobre si realmente quería facer iso. Tiña medo a que a xente descubrira a realidade de que son un inútil, e de que a única cousa que se me deu realmente ben ata o de agora foi estudar. Asumámolo: un investigador máis en Comunicación Audiovisual non é algo que o mundo necesite. Entón non sei que facer coa caixa de ferramentas, pero se lle poño un adxectivo pasa a ser unha caixa concreta, e non unha calquera. Tiña medo á sensación de baleiro, e arredor de min vía bastante desesperación, pero unha desesperación cotiá. Como Terremoto Sí buscando un sobre para folios grandes no chino do Cantón. Vía amigos meus emigrados co seu primeiro traballo cobrando decentemente pero adicando a el todo o seu tempo e tampouco sabía se iso era o que eu quería facer. En Barcelona era invisible, e ao chegar aquí Porno estaba comezando, Monstruo volvimos e tiven ganas de cantar porque tiña cousas que dicir, aínda que me dera vergonza. Cantar fíxome ser consciente de ter unha voz, e cando viñeron os Nastys e escoitaron a Lenny Leonard borrachos cantando aquela frase sorprendéronse. “Están hablando de algo”. O que dicía Julián Hernández, o rock and roll é atractivo por trascendente e por intrascendente. Podemos engadir que o rock and roll pode ser horrible por trascendente e por intrascendente.

Deluxe: “Qué voy a esperar de una ciudad donde el invierno es como un convento y los jóvenes mueren antes de tiempo.”

Nunha entrevista que lle lin na Mondo cando tiña quince anos Xoel López dixo isto: “A Coruña es una ciudad gris, triste. Y la canción está dedicada a mucha gente que conozco que se ha suicidado o que ha tenido tentativas de hacerlo. Recuerdo que a los catorce, quince o dieciséis años muchos chavales coqueteábamos con la idea del suicidio; yo lo veía como algo generacional, normal. Pero cuando llegué a Madrid y surgió el tema en alguna conversación, me di cuenta que ese sentimiento no es extrapolable geográficamente, y al final he llegado a la conclusión que se trata de algo relacionado con la gente que somos del norte, en mi caso de A Coruña y que debe tener algo que ver con el clima, o quizás con la propia tristeza asociada a la ciudad, que invita a la depresión”.

 

Xoel López, melancólico en Riazor

 

Naquel momento pareceume unha gilipollez, pero ás veces esquéceseme que eu son de Perillo, do outro lado da ría. Son bastante vitalista e o de que o clima nos fai tristes e depresivos paréceme un tópico bastante inadecuado. Aínda que tendo a pensar que os tópicos teñen algo de real, cóstame empatizar con isto cando non coñezo a ninguén que se suicidara ou que me falara desa idea. Tampouco sei se é algo que se fale. Á miña avoa fállalle a memoria pero cando veu á festa da miña outra avoa viu a horta e pasouse media hora camiñando por ela marabillada como se a vira por primeira vez. Onte falei con ela e estaba deprimida porque non se acorda das cousas. Está ben físicamente pero é consciente de que non rexe ben. Alegrouse de verme e despois, cando lle preguntei que tal, díxome que non ten dor pero que a cabeciña… e caéronlle unhas bágoas e díxome que quería morrer. Trinta segundos despois estaba mellor e despois estaba rindo e contenta. E logo volvía dicir o mesmo, mentres facía calceta. E pasar por todas esas sensacións con esa discontinuidade debe ser moi duro. A ela, de todas formas, quédalle a memoria vella, pode lembrar cousas da súa infancia con detalle. E quédalle certa memoria dos espazos. Eu levaba un mes sen ir á casa e agora hai un parque infantil diante da miña ventá, chavales que paran alí a fumar porros e o bar ao que ía todos os findes cando era pequeno agora é unha pizzería. Quizais tenta cubrir un oco: o Piccolo Mondo, a mellor pizzería do mundo, está en venda na rúa paralela.

Na miña cociña hai un oco porque se levaron o lavalouzas e aínda non o trouxeron. É outro tópico: “antes todo isto eran leiras”. Non lembro como eran as leiras que había antes de que levantaran o meu edificio, e vinas case todos os días mentres ía ao instituto. Non lembro completamente como era a casa na que vivín dezaoito anos. A imaxe nova bórrame a imaxe vella, pero espero non ter que lembrarme de como era o lavalouza no seu sitio, porque ese oco queda fatal. Se vexo estas cousas pero non me avisaron antes non teño a narración. A impresión é máis forte, é un shock. Iso provócame unha melancolía que ao mellor se parece á de Xoel López, pero A Coruña non é unha cidade que cambie demasiado nin demasiado rápido. O cambio máis importante probablemente sexa que pechou o Rus logo de sesenta anos aberto e non queda un lugar que resuma tan ben o que é a Coruña.

 

Poño este cartel de Cuchillo porque resume moi ben o seu universo

 

Cuchillo de Fuego: “Llueve, hace un poco de frío, hace viento. No se está nada guay. Todas las cafeterías son una mierda. Yo mismo soy un poco una mierda.”

Cuchillo de Fuego falan de Pontevedra. De Pasarón, de cafeterías que non coñezo, de comercios que non sei cales son. E falan de si mesmos, de Berto Fojo bien e de Álex Gayoso muy bien. E aínda así creo que entendo o que din. A propia brillantez das frases ás veces lévame a tomar distancia. A ironía lévame a tomar distancia e a perder a implicación emocional e pasar a unha experiencia máis intelectual, pensando cousas. Imaxinarme a Xoel López cantar “Bouquet (Fuego y Mierda)” paréceme gracioso. Xoel López di que é tráxico nas entrevistas, e nunca che dirá que el mesmo é un pouco unha merda. As corbatas de cores de Ataque Escampe lévanme a tomar distancia, si, pero paréceme excesivo. Parécenme un pouco ridículas, pero é porque non me gusta o rollo brechtiano para o rock and roll, que me parece que vai precisamente do contrario, da inconsciencia. Pero cando consegues chegar á emoción a pesar das corbatas é bonito, e onte emocioneime véndoos imitar unha onda vital en “Street fighter” mentres miña nai, que me acompañara, estaba sentada mirando e sorrindo e logo dixeron que o pasaran moi ben saíndo por Coruña a última vez que viñeran. Esa vez saíran con nós. Cadráramos con eles na Mardi Gras Gaudi (Graduado en Belas Artes), Edgar (Técnico en Calor e Frío) e eu. Acabamos indo ao Caimán por primeira vez na nosa vida. Déronnos unha carta de poker e unha ficha metálica para entrar e logo Roi Vidal díxonos que eramos de Podemos Ourense. Dixeron que Compostela era unha merda no concerto. Fíxome ilusión que o pasaran ben porque as primeiras veces que falei con Ataque Escampe creo que só lles din o coñazo estando bébedo, cousa que fago normalmente cos grupos. O habitual é que lles diga “¿Por que cantades en inglés?” (a Furguson, Psychotic Acid Freek, Thee Boas, Rollercoaster Kills, Puma Pumku… non me acordo de todos porque estaba peneque). A Ataque Escampe seguramente lles dixen que non me gustaba que tocaran con baterías programadas.

 

Roi Vidal en Vista Alegre. O Bar Antonio queda un pouco máis abaixo.

 

Ataque Escampe: “Cando vaia morrer enterrádeme aquí en Vista Alegre. Cunha cunca na man e na boca un bigote de prebe.”

Ramiro Ledo fixera un videoclip precioso para “Serafín” de Ataque Escampe e creo que empezaba cuns vídeos duns señores maiores cantando. Serían señores de todos aqueles bares fantásticos de Vista Alegre, que están pola rúa das Salvadas pero máis arriba que a SGAE. O Mesón do Pulpo, o Bar Antonio, o Tío Raúl e o dos Cinco Complementos que é un bocata, non un bar, pero agora non me lembro do nome. Despois dunhas xornadas de normalización lingüística na facultade, Marta foi cos do Cineclube de Compostela a tomar algo alí e díxonos de ir. Fun con Teo e Xacobe, e descubrimos o marabilloso que era o Bar Antonio con esa tapa de callos. Logo subimos ensaiar.

Ese día tocaban Pony Bravo pero non fomos porque ensaiabamos. Eles ían porque lles chamara a atención o cartel coa cara de Ángeles González Sinde como nun rollo destes de cando che detén a policía. O photocall da roda de recoñecemento. Logo baixamos un día de ensaiar e tivemos que aparcar por aló, no campus norte, que é onde aparca Xacobe sempre para non rallarse buscando e é ridículo porque está a tomar polo cú. Esa vez buscamos noutros sitios e non apareceu nada (eran as festas da Ascensión nas que viramos o ano anterior a Emir Kusturica, que en vez de ser o líder da súa banda era o guitarrista mendigo) e volvemos alí, tendo que darlle a razón por pura casualidade, ironicamente derrotados. Fomos ao Bar Antonio e había unha cea de clase. O camareiro estaba peneque perdido e púxolles a Xacobe e Teo cuncas en cuncas das de almorzar os cereais e cobroulles unha ridiculez. A min botoume alcol no vaso ata rebosar. Ía seguindo o rollo de unha pra ti unha pra min. “Ceastes?”, díxonos. Nós mirámonos como dicindo “en serio?” e balbuceamos “bah, pouca cousa”. Eran as dúas da mañá e apareceu cunha fonte de carne asada e uns palillos.

 

Telephones Rouges: “Subín a unha pedra nú para poderme tirar. Vivín na cidade branca da que é difícil escapar. O tempo foi agonizar, o tempo foi agonizar. Precipitarse foi divertido máis non era un gran final.”

Logo en Barcelona María e mais eu coñecemos a Ramiro entrevistándoo pola súa película Vida Extra. O groso da película é unha conversa entre varios amigos nunha casa e falan de como poden participar en política e das manifestacións, das folgas e da impotencia, das limitacións da democracia, das contradicións ás que leva o sistema de consumo a calquera. Dito así parece horrible pero é unha experiencia moi bonita. Gravárona o día que a gravaron porque ao día seguinte un dos que sae na película marchaba de Barcelona a outro lugar. Daquela convencemos a Hugo, o noso amigo e compañeiro de piso, logo de moito tempo para que lle gustara Ataque Escampe e un día nun bar díxolle a un tipo de Bilbao que non coñecía: “Sabes que? O mundo comeza a dar medo, pero na Galiza non hai cámara de gas”. Hai cancións que falan de cousas e de lugares e logo se che meten no corazón a través de recordos. Aquel ano escoitaba aos Telephones Rouges todos os días e sabía que estaban falando do que eu sentía, poñíanme os pelos de punta e fun aos dous concertos nos que viñeron a Barcelona e berrei aquelas letras como se as tivera feito eu, como se foran miñas, porque así as sentía. Falaba con Xacobe durante horas e comentabamos as nosas interpretacións das cancións. “Vran” para min era unha canción de amor, e Xacobe díxome (non sei se completamente en serio) que a vía como unha canción sobre deixar as drogas. Logo Mar e Rubén fixeron o videoclip de “Arder” de Ataque Escampe cando xa estaban aquí en Santiago, fixémonos amigos e mandáronlle a canción a María, que estaba facendo o seu TFM sobre o grupo. Ela escoitouna por primeira vez e chorou. Recórdoa chorando mirando a pantalla, só eran un par de bágoas e poñíanlle os ollos brillantes. Era unha letra preciosa e un tema perfecto, sen ningún exceso e sen lugar ao distanciamento. María tamén sae no videoclip e cando o vexo tamén teño que sentir que esa canción é miña, e iso non o podo sentir con moitas outras cousas.

 

Emilio José en Mapa Sonoro

 

Fluzo: “Imos enchernos de churrasco antes que os porcos non teñan cabeza, con viño do país, da casa dos nosos pais.”

Emilio José: “Nacín en Quins, concello de Melón, árbores, árbores, e cero botellón, xa sabes, só nas festas: orquestas, o CTK en racha, whiskey, ron e reggaetón. Non me gustaba o meu pobo, odiaba as rúas e todo, e todo o que había era pouco, rapazas: cero, cine: cero, fútbol: cero.”

Los Televisores: “Quiero ir de vacaciones, olvidar esta ciudad. Voy a comprar un billete pa no verte nunca más”.

Paula pasárame unhas cancións de Emilio José o ano que quedabamos para ver Física o Química ela, Laura e eu na súa casa da Rúa do Olvido. Gravárame un cd cos seus músicos españois favoritos, un cd de datos. Julio de la Rosa, Aroah, Nacho Vegas, La Costa Brava, El Niño Gusano, Christina Rosenvinge… e polo medio Emilio. Ao principio non entendín nada. O tema é que eu lle dixera seguramente algo de que non atopaba moitos músicos españois que me gustaran aparte dos Enemigos. Probablemente díxeno con frases das que escribimos ás veces na Revista Porno cando pensamos que algo é unha merda. Os cds que lles gravo aos meus amigos case sempre teñen a maioría dos temas en inglés, e agora estou facendo isto e no que sinto non aparece ningunha canción inglesa. María pasoume “Astroturfing”, que dicía “De Xinzo non coñeces nada. Do Berbés, nada de nada.” e que versionaron Ataque Escampe nunha festa do Cineclube. Cando por fin fun quen de entender a Emilio José, escoitei Chorando apréndese enteiro, do tirón, e ademais de conter toda a creatividade e imaxinación fixen un amigo. Ata lle comentaba cousas en twitter antes de que desaparecera de alí. O guai dese disco é que che conta todos os seus sentimentos e opinións, é como pasar un mes con el discutindo, indo de bares. Non tiña esa sensación de proximidade e de verdade dende Jonathan Richman. E son todo topónimos, persoas, referencias: contexto. Teño ganas de que alguén me fale da súa realidade, e os grupos que non o fan e aínda así me gustan dánme a rabia das oportunidades perdidas. Emilio José é de Quins, non da cidade. Mar e Rubén foron buscalo alí e atoparon o Casal do que falaba en “Wifi no Casal”, pero non a el, e acabaron entrevistando a Monstruo e tentando fotografiarnos e facendo un vínculo con nós de por vida. Había un episodio de Friends no que Joey pasaba a noite cunha actriz e en vez de follar falaban e falaban ata que era de día. É duro asumilo, pero Friends é un espello que me funciona de referente para a vida, e aquelo tamén me pasou a min e foi bonito. Eu vía Friends en Canal+ despois de comer e antes de ir a atletismo, cos meus pais e a miña irmá. Agora ela ten carné de coche e metinlle “Mundo Verde” nun cd para que escoitara ao conducir. Con Fluzo sempre me dá a sensación de estar escoitando verdades profundas e nesa frase está dalgunha maneira todo o que sinto sobre as miñas orixes, como galego, como descendente das miñas familias. Hai unha idea vaga de choque xeracional aí. O Mundo Verde está aí, preto, pero eu non pertenzo a el. Xacobe levoume á matanza da súa familia e comín moi moi ben. Outro ano fora alí con Teo tamén, pero de resaca, e á ida vimos un can cagando e conseguimos gravar uns segundos co móbil. Hai anos que non se fai a matanza na miña casa. Cando fomos Porno a dar unha charla ao FiCH houbo un incidente no que nos acusaron de vexetarianos. Alí vimos un concerto precioso dos Televisores no que diante deles bailaban un montón de nenos que acababan de fabricarse instrumentos de cartón. Eles son de Chantada, pero cando cantan que queren “olvidar esta ciudad” e falan de Nepal, Tel Aviv, Estambul, Caracas ou o que queira ser non sona impostado. Poden falar de cholitas. Dalgunha maneira é a súa realidade. É fácil calificala de evasiva. Que eu non teña ganas de evadirme a Caracas e olvidar Compostela ou Coruña non significa que non poida entender esa idea. Claro que Television cantaban “entendo todos os impulsos destructivos” e nunha entrevista Jon Savage explicaba que logo os Sex Pistols directamente os practicaban. Así que tal vez non é cuestión de entender esa idea, senon de poder sentila aínda que non esteas dacordo, porque as mellores obras de arte significan infinitas cousas.

 

En Lanzós coa miña avoa e a miña prima

 

Radio Océano: “Eu son un labrego da Terra Chá, que usa calcetíns de lá. Por culpa da friaxe e da humedá, que usa calcetíns de lá.”

Radio Océano presentaban “Terra Chá” na TVG como unha canción étnica recollida no norte da provincia de Lugo, e a idea de usar a gaita dalgunha maneira faime entender a canción como o seu propio folk, como aquelo que dicían os Stooges, brancos e de cidade, de facer o teu blues. Non sei se a Miles Davis lle terían gustado os Televisores ou Radio Océano. Lenny Leonard entrevistaron a Xosé Manuel Pereiro para o Donato Fanzine, e os dous falan do clima. Meu pai é de Lanzós (Vilalba) e gravei durante o último ano un documental con Xacobe e Toni nunha parroquia de Guitiriz porque de alí é a moza de meu pai e nolo encargou. Alí unha rapaza díxonos que non lle gustaba a cidade porque había que mirar arriba para ver o ceo e porque vivías porta con porta con xente e non sabías nada deles nin lles falabas. Antes tiña unha familia, agora teño varias. Un ano espertei a mañá de reis na casa de Xacobe antes de coller o tren a Barcelona e foron darlle o seu libro de Eric Clapton. Por que estaba alí e non na miña casa? O tempo e as ganas de facer cousas lévanme dun sitio a outro e iso convértese en lugares e sensacións e recordos que son persoais, igual que todas estas cancións son tan miñas como de quen as fixo porque tiveron algo que dicir.

Entrevista a Vietnam

Foto de Xavier Casanueva

Vietnam son un dos grupos aos que máis próximo me sinto, especialmente no que facemos en Monstruo. Non tanto por cuestións musicais como por unha especie de visión do que facer cancións debería representar. Aínda que iso se traslada a como compoñen, como tocan, como escriben ou como se comportan. Admiro moito a tensión que hai nos seus temas, e que pode que vaia notarse máis no seguinte disco que graven, con máis teclados, máis bailable e máis pop pero sen que se pareza ao que podes pensar se les isto: é un son ao mesmo tempo rotundo, preciso ao milímetro e difuso, aberto. É parecido ás contradicións que relatan e que se parecen ás que sinto eu: “El silencio no fabrica mayorías de ninguna opinión, no mancillen el silencio, es precioso el silencio”. “Cuando camino siento un peso sobre mí, tengo el suelo por las rodillas, tú caminas sin alterarlo, es imposible escucharlo”. “Era que nacer te garantizaba vivir, pero solo te asegura el derecho a dormir en un cajero, a veces hasta hay quien pasa del suelo hacia abajo”. “Mientras no sabes que eres no es que no seas nada, eres cosas que no sabes hasta que dejes de serlas, o eso crees”.

Vietnam teñen unha cualidade no seu sonido que permite afundirse moitísimo. Aínda que logo as cancións duren pouco, todo parece unha acumulación de capas de música da que non podes saír, que non se sabe cando comezou nin cando acabará. A última vez que os vin en directo o grupo ao que máis me recordou foi aos Grateful Dead, pero cambiando o optimismo e as harmonías por unha desesperanza profunda e fría. Non sei, imaxes así de rúas escuras, esquinas perigosas, volver á casa só nunha cidade grande e escoitar unha voz na cabeza que sabe máis ca ti. Vietnam son un pouco esa voz que che di o que ti te negas, faino con seriedade e serenidade. Hai en todo unha beleza inquietante e unha potencia enorme, que se notará máis cando por fin saquen Prevención para los niños, que é unha marabilla. Antes van sacar nunha coedición Porno/Seara un split con Monstruo, pero por iso non lles preguntei por fuxir do autobombo.

– Como estruturades os temas? Parece que fuxen moito das estruturas convencionais de canción, de estrofa-estribillo e centradas en apoiar a parte vocal. Creo que acentuastes iso aquí con respecto ás vosas gravacións anteriores.

Normalmente construimos a estructuras a partir de diferentes pedazos que xa surxiran nalgunha improvisación ou en casa, e logo imos dándolle forma, coma un puzzle moldeable. Pode que antes estiveran menos elaboradas no local e máis na casa; ó principio só tocábamos un tema se viña medio rematado, agora a construcción da estructura é moi flexible e varía co tempo, hai temas en mutación constante.

– En relación a iso, como pensades as melodías de voz? Adaptades as letras a estas ou ao revés? Digoo porque varía bastante o tamaño das letras, que ás veces son simplemente dúas palabras e ás veces son bastantes liñas, así que pensei que podía ser que puxerades máis ou menos voz en función do que pedía a letra.

Sí, estás no certo. Ás veces so soltamos un par de ideas explícitas, e outras, se o tema a tratar é mais complicado a letra é mais abstracta polo que metemos mais contido e polo tanto mais voz, e non nos plantexamos usar ‘la,la,la’ e cousas destas. Dende logo non usamos a voz coma un instrumento máis, polo de agora.

– O disco faime perder a noción do tempo, e creo que sucede porque aínda que os temas sexan breves as estruturas son repetitivas e os que teñen máis voz están sobre todo cara o inicio, así que dá a sensación de irte afundido cada vez máis. Planteastesvos algún concepto ou intención antes de facer os temas?

Algo así. Cando decidimos comezar a facer temas para o disco xa tiñamos catro ou cinco que iban nunha liña temática e sonora común, e un deles titulabase ‘Prevención para los niños’. Esa idea pareceunos atractiva, coma traer o ‘non futuro’ directamente ó presente, e o resto de temas xurdiron seguindo iso. Pola parte da música xurdiu de maneira máis natural, por exemplo, a segunda parte do disco comeza cunha triloxía instrumental dedicada a tres actrices e deixamos a voz de lado recuperando mais o rollo de crear atmósferas e rompélas dalgunha maneira, e iso e algo que nace de improvisar nos ensaios.

– Con respecto a esa sensación de atrape, creo que tamén cambiou un pouco o feito de que segue habendo no que facedes un ruido constante no ambiente pero o que facedes vós sona moito menos caótico, máis conciso, como unha violencia con menos descontrol. Creo que se nota en que usades ritmos e riffs máis cortantes e con rítmicas algo máis complicadas. Queríades camiñar cara iso?

Sí, queríamos entrar en ritmos a contrapé, compases cortos e contrastes máis fortes. Cando eramos catro dábamos mais importancia as atmósferas e o pasar a ser tres propuxemonos cousas mais complicadas para mellorar no aspecto técnico. Antes era todo moi desquiciado, agora soa coma se tomásemos a nosa medicina todolos días.

– As letras quedan moi afogadas na mezcla, pero en xeral cando as pillo danme no disco unha sensación como de estar falando de alienación. Son cousas duras e escuras pero non noto tanta desesperación e urxencia combativa como pasa moitas veces no punk (e por exemplo si que a vía máis nalgún tema dos de antes como “Liska”), senon máis ben unha especie de serenidade estraña, de aceptación que se transmite incluso na interpretación: estoy cansado, banderas por la televisión, ya no entiendo las circunstancias ajenas, morir de pie… A parte máis rabiosa queda menos presente. Buscabades tomar ese punto de vista? Pensades os temas sobre os que escribir ou son espontáneos?

A verdade é que non foi buscado, o ton das letras cambiou de maneira natural e paralelo ós nosos pensamentos e sensacións. O ton combativo do principio, e do punk en xeral gústanos, pero en determinados contextos pode soar coma se un mesmo comezase a guerra en solitario ou desesperado. Agora supoñemos que vemos todo dende un punto máis comedido pero igual de doloroso, con certas cousas da vida asumidas. Non quere dicir que baixemos a guardia con respecto á sociedade ou ó que nos rodea pero cando ves que escandalizarse non sirve para cambiar as cousas tes que probar outras fórmulas, porque senon acabas caendo no bucle que o sistema pretende. E os temas sobre os que escribimos están nas nosas rutinas e nos nosos problemas diarios así que non fai falla pensalo moito.

– Dentro de todo iso, tenme sentido que o título sexa Prevención para los niños, porque ao final estades falando dun contexto presente moi jodido e ao falar dos nenos apuntades cara o futuro. Ía por aí o concepto do disco? Como relacionades os temas das letras coa música?

Cando somos nenos todos aprendemos sobre a historia da humanidade e ninguén nos ensina as consecuencias. A medida que medras e te percatas de que a historia é cíclica sinteste enganado, e aí podes elixir: ou deixarte levar, ou non conformarte. E o problema é que estamos educados para deixarnos levar, e incluso dentro de todo inconformista hai un pequeno conformista. Isto fai que todos os problemas remitan ó mesmo erro: a merda de educación que temos. E non falamos de agora soamente, falamos tamén do pasado. A única maneira de construir sociedades autosuficientes é educalas honestamente, cunha ética que priorice os dereitos humans e non a Marca España. Así que cando dicimos prevención para os nenos estamos a dicir ‘educación’.

– Conservades algunhas cancións que xa están editadas no Amanecer EP e no split cos Locos Hongos. Por que, e por que esas? Que cambios notades entre os temas vellos e os novos?

Eliximos regrabalas porque seguían presentes nos nosos directos. Ademáis, melloraban co paso do tempo, polo que considerabamos que merecían ser rexistradas de novo coma realmente soaban. A diferencia é moi grande en todolos aspectos con respecto ós temas novos pero non nos importa que se note porque teñen a frescura de cando comezas e non sabes que estás a facer, e agora case que os tocamos para disfrute propio.

– Daquela erades catro membros. Como cambiastes o enfoque ao ser tres?

Comezamos a tocar máis cerca uns dos outros porque tiñamos frío. Partimos case de cero, adaptamos os temas vellos o mais rápido que puidemos e á hora de traballar ó novo tivemos que elaborar mais cada instrumento por separado, digamos que cando eramos catro podíamos permitirnos facer todo mais guarro e imperfecto porque había máis capas de son.

– Hai algunha limitación ou frustración no que facedes (técnica ou de calquera outra cousa do contexto) que afecte á vosa música?

Nada que nos impida seguir igual. Ás veces a falta de cartos sí que influe para poñer en práctica ideas, pero seguimos adiante coma sexa. A falta de tempo tamén, pero coma calquer banda sacas de onde sexa. Pero nada que afecte directamente á música, cando facemos música é no local, e aí olvidamos todo.

– Creo que a produción axuda moito á contundencia do disco. Lin en Tremendo Garaje que gravastes por separado cada instrumento e despois as voces. Preferides isto a gravar todos á vez?

En realidade gústanos mais grabar todos á vez, é o mellor para a excecución xa que non respetamos moito os tempos das cancións e poden cambiar un pouco según o día, pero esta vez sacrificamos a execución polo son. Ademáis eran os primeiros días de vida de Favela Estudios e non podíamos perdernos en experimentos, agora están a tope xa se pode grabar aí a de dios.

– Tamén me gusta moito a maneira na que fai que todo sone espacioso, faino máis real dalgunha maneira e recórdame ao voso directo, igual que me pasa coa orde dos temas. Que diferenciasvos planteades entre gravación e directo?

Poucas, de feito o que dis dos temas vai un pouco por ahí, a orde é similar á dos últimos concertos. Non nos plantexamos diferenciar o directo da grabación demasiado para non perder ese efecto apisonadora, pero escoitando agora o disco pode que pedise algo menos traballado e máis cavernario.

– Editastes esta primeira tirada do disco en cassette, igual que as vosas edicións anteriores. Por que?

Porque xurdiu a posibilidade e por ser o formato co que nacemos. Nós non tiñamos ningunha intención de facelo, pero gracias a Jose A. Guerrero de Tremendo Garaje os temas chegaron a oídos de Gus Stephens, o tipo que leva o selo escocés Number4Door. Propúxonos facer una tirada limitida e aceptamos no momento, non había nada que cuestionar e era unha maneira de levar o disco máis lonxe que aquí non nos fan puto caso.

– Que opinades do formato? A min ás veces frústrame un pouco porque moita xente non ten pletina e acaba valorándose o fetiche do obxecto por riba da música.

Iso xa depende de cada un, a maioría dos grupos de hoxe en día ofrecen a posibilidade de descargar ou escoitar online a sua música así que o que merca o cassette faino por apoyar á banda. Máis que nada porque moitas veces os cassettes presentan erros ou grabacións pilladas con pinzas e aínda que o merques acabas escoitandóo no bandcamp, así que pensamos que a parte de coleccionismo é un xesto de apoyo, porque se o tes na estantería para ensinalo es idiota, e máis se é de Vietnam.

– Planeades unha edición en vinilo. Que tal vai? [NOTA: nunca saíu adiante e remataron por montar un selo propio, Muito Fish, co que editaron outro cassette].

Levamos uns meses a voltas co tema e agora comezamos a vislumbrar posibilidades, foi complicado e cadrou nun momento no que a metade dos selos non teñen pasta e a outra metade teñen tanto curro que non dan para máis, pero esperamos ter boas novas antes de que remate o ano.

– Cal credes que debería ser a relación entre música (ou arte en xeral) e diñeiro? Xa que formades parte dun colectivo de autoedición como a Seara, a que problemas vos enfrontades nese sentido? (Editar, tocar, ter que vivir de algo, etc.)

Nós regalaríamos o arte en xeral e máis a música, porque non encontramos relación lóxica entre arte e diñeiro xa que non somos capaces de velo coma un traballo. Un artista pode pasar horas traballando nunha obra pero se vive diso o que precisa son resultados, e nese momento xa non é o único dono do que crea, ten que facer concesións. E cando cobra cree que lle están pagando o seu esforzo cando o que fan e comprar o seu tempo. Pero entendemos e respetamos a quen pense o contrario porque regalar o arte so sería posible se tivesemos unha renta básica para non morrer de fame. Nós somos partidarios de gañar para recuperar e poder seguir adiante, nunca sacamos beneficio propiamente dito precisamente para manter o grupo vivo, igual que fan Seara e moitos colectivos deste tipo.

– Vivides en Barcelona pero ningún dos tres é de aí. Que diferencias atopades con tocar nesa cidade e noutra? (Especialmente polo tema de ser unha cidade grande).

As dificultades son as mesmas que nunha cidade pequena: os alquileres das salas, os amiguismos, a falta de recursos económicos, a falta de público… Onde cambia a cousa é nas alternativas. Unha cidade pequena en tempos de crise deixa mais opcións ó baleiro total, e polo tanto a que aparezan alternativas reais que beneficien por igual ó artista, ó intermediario e ó público, e non só a unha parte. En cambio nunha cidade coas características de Barcelona parece que todo segue cara adiante e se non subes a ese tren vas esperar moito polo seguinte, porque as alternativas son mais tímidas e parece que cada cousa ten o seu sitio demasiado demarcado. E as poucas que hai son barridas polo Ajuntament ou veciños fanáticos do silencio. Na nosa opinión no primeiro caso a xente ten a opción de adaptar o contexto ós seus intereses mentres que no segundo é o contexto o que marca os intereses das persoas na maioría dos casos.