Esta foto de David Tombilla no último concerto de Unicornibot, na que sae Gael Carballo gravando, está ilustrando o evento de Cancións, caras e lugares,unha sesión de vídeos de concertos dunha escena galega que programei para o Cinema no Xardín do Liceo Mutante, este venres 26, e cóntovos un pouco por se queredes vir.
De que escena galega falamos? Falar de escena underground galega, por exemplo, como se só houbese unha, sería faltar un pouco á verdade, porque case todas as escenas que haxa por aquí van ser underground e hai realidades nos mesmos lugares que apenas se tocan (iso pode ser triste, pero xa é outra cuestión). Para ter un punto de conexión, escollín vídeos nos que saen bandas que tocaron algunha vez no propio Liceo, co cal penso que se recolle unha especie de vínculo que está preto da autoxestión e dunha relación pouco xerárquica entre quen está no escenario e quen non: as persoas que tocan poden aparecer outro día bailando en primeira fila, ou facendo o son, ou a cea, ou gravando vídeos.
Tampouco quero rallar moito dándolle voltas a isto dos vídeos de concertos, porque xa falei deles nun texto que escribín hai un par de anos que se chama Equilibrios precarios. Pero si que quero repetir que me parece que estes rexistros son importantes e abren unha maneira de representar a realidade da música diferente á habitual no documental musical, nos medios especializados, nos videoclips e noutras formas que recollen concertos, en parte porque é un rexistro ao alcance de calquera:
Igual que a escena, é menos xerárquica: as bandas deixan de ser o elemento central e aparecen outras experiencias e persoas, ademais de que estes vídeos están gravados por artistas, profesionais e amateurs a partes iguais.
É bastante libre esteticamente: hai dende experimentos moi guais coa montaxe a vídeos de móbil completamente improvisados.
Parécese ao cinema doméstico: son imaxes moi importantes ou incomprensibles en función da relación que teñas con elas. Se non tes un coñecemento previo sobre o que (e a quen) estás vendo e escoitando é probable que te sintas como se vises o vídeo do cumpreanos dun neno austríaco. Se o tes, pode ser como ver a túa familia.
Ten un valor documental e etnográfico: recolle persoas, actividades e cancións que doutra maneira nunca serían recollidas e que ás veces nunca son gravadas.
Na sesión hai vídeos de Flaco Fláquez, David Tombilla, Teo e Sonia, Mar Catarina, Rubén Domínguez, Anxos Fazáns, Borja Vilas, Yasmin El Hachimi, Gael Carballo, Carlos M. Peñalver, Darío Real, Quete McFly e María Yáñez.
Saen Unicornibot, Mullet, Emilio José, Lamprea Explosiva, Meus, Zara, Telephones Rouges, Travesti Afgano, Glitchgirl, Fantasmage, Malandrómeda, Contenedor de Mierda, Terremoto Sí,Cuchillo de Fuego e Srasrsra.
Isto publicouse na Revista Porno: é unha especie de divagación arredor do pogo e arredor da miña experiencia no pogo. Ten un tono no que caía bastantes veces ao escribir alí, máis agresivo do que son eu por natureza, porque sentía en parte a necesidade de ser rotundo e de que houbera nos textos un pouco de violencia. As fotos de David Tombilla (Fan de Baiona) son un rexistro fantástico do que pasou nos concertos en Galicia nos últimos anos, e por iso as uso aquí e en moitas outras partes.
É a responsabilidade o mesmo que a culpa? De quen é a responsabilidade? De quen é a culpa? Parece que a primeira é un invento do mundo adulto para acabar coa diversión, e a segunda un invento do mundo católico, que quieren acabar con todo. Son sempre conceptos negativos? Quen foi o responsable de traer de volta a carne á música branca, esa que sempre tende cara o baleiro? Dende logo non fuches ti.
Fálase de que o hardcore é a variante menos sexual do rock, aínda que en xeral o que vén dos ámbitos independentes é bastante pouco sexual, parece que hai certo reparo por falar de seducción máis aló dos termos económicos e políticos. O hardcore vai rápido e non é unha música que rebose suavidade e agarimo como os peluches amorosos, pero si bastante paixón e mala ostia, como cando pasan de ti.
Pero quen baila pogo coas grandes cancións de despechados? “Stupid girl”, as de Mack Paramo, “Someone I Care About”, etc. Ninguén, o pogo báilase coa música rápida, agresiva ou o que sexa. O pogo pode facer dun concerto algo especial, ou algo horrible. Hai puristas do pogo? De quen é a culpa? Quen fai o pogo?
O pogo faino o público, e o bo cando aparece é que implica que alguén se está movendo. Que alguén está sentindo o impulso de non ocupar sempre a mesma posición estática, e que non lle preocupa acabar na primeira fila, demasiado preto do grupo. É unha actitude oposta a aquela suposta épica de ver a un grupo cando non había ninguén. Iso sae fatal a maior parte das veces, esteas no escenario ou no público. É bastante patético para todos, salvo que non haxa ninguén que non estea borracho.
O outro día, The Brosas e Black Panda na Casa Tomada. The Brosas non foron menos intensos nin menos agresivos nin menos rápidos nin menos hardcore que Black Panda, pero o seu concerto si. En media hora de diferencia pasou de haber trinta persoas a dez metros do escenario a haber máis de cen sen deixar distancia. Ademais está o factor clave de Black Panda, a idea marabillosa de ter dous cantantes chantados debaixo do escenario para que ninguén poida escapar da confrontación de verdade coa xente que está aí mirando. É de mala educación pagar unha entrada para ver a varios grupos e ver só a un como se os outros tiveran enfermidades venéreas. O rock and roll non é un negocio e o cliente non sempre ten a razón. Os concertos de rock deberían rematar ás dúas da mañá, para que a xente saia deles co ánimo e o combustible suficiente para que marque algunha diferencia, e non para irse de terracitas suavemente a beber caipirinhas. Aquí había un pogo poderoso, case chamánico, no que non había distancia entre a xente e os músicos e todos se tocaban e se erguían uns a outros. Ambiente de partido de rugby, deporte de animais xogado por cabaleiros, cando alguén cae todo o mundo se bota atrás e se achega a erguelos para que non morran. Nos macrofestivais é máis difícil. Non facía falta coñecer ó grupo, só deixarse levar pola corrente.
Eu non sempre fixen pogo e non sempre o fago. Descubrin o que significaba nun concerto de Obrint Pas. Era un adolescente tímido, ás veces sigo séndoo. Non bebía. Non sabía como comportarme nos concertos á parte de indo a escoitar. Ollo. Non ten por que estar mal limitarse a iso, pero hai unha gama enorme de posibilidades e limitarse a escoitar non axuda a certos grupos máis que a sentirse desconcertados, desanimados ou unha merda. Hai veces que te cansas de ser ti e de ter limitacións, e entón estar nun pogo é tan mongoloide que é liberador. Dalle un sentido a estar vendo ska combativo alí sentado bebendo cocacolas. Claro que a música ten que chamar polo seu propio baile, pero o principio da miña liberdade coreográfica foi naquel día e prolongouse ata extremos que me asustan.
Non todo é bo. Ás veces hai pogo drogón de mal rollo no que alguén pode morrer e algún fillo de puta aproveita para ser fillo de puta. Hai a posición do fillo de puta absoluto que é poñerse no borde do pogo e repartir pero non recibir nunca. Menudo mamón. Vin a un tipo facer o mesmo varias veces. Unha no concerto de Jello Biafra na Capitol, que quitara as vallas anti pánico para que houbera perigo. As vallas anti pánico son unha metáfora de todo o que pasa hoxe. Quitádeas. E viñeron uns portugueses que non sei o que se tomaran pero estaban zumbadísimos e iso que aínda non había tanta crise. Lanzábanse de cabeza dende o escenario ou a ras de chan no pogo. Quitádeas e chamade ós portugueses.
A portada do Mutant Mind #3 de David Tombilla era unha foto dun deses pogos do último concerto dos Telephones. Obsérvase amor fraterno entre homes
Outro lado malo é cando o pogo é excluínte. Case sempre marca a diferencia por unha cuestión de forza física ou de valentía. Evidentemente, se che preocupa quedar fóra dun pogo estás entendendo mal, pero como os pogos soen suceder nas primeiras filas sempre fan que alguén non poida prestar a atención que quere ou entrar en trances trascendentais. Eu teño estado en pogos que facían divertidos concertos de merda, teño estado en pogos que non puiden evitar porque a música mo pediu e teño estado en pogos que vexo agora que non deixaban de ser un estorbo. No último concerto dos Telephones Rouges había público mixto nas primeiras filas pero empezou o pogo e as mulleres remataron separadas a un lado do escenario mentras na fronte había unha morea de mongoles bailando como se tiveran algún problema de sociabilidade, coma min. Parecía un colexio do Opus. Los chicos con las chicas tienen que estar, ou isto do rock and roll vaise á merda. Integración. Os concertos teñen que ser máis que concertos, pero se levas iso moi lonxe acabarán sendo menos que concertos.
Iso evítano Fantasmage, que fan unha música tan boa que provocan que haxa bulla. Non se sabe por que pero teñen o ritmo loco, a xente escoita e reacciona sen poder evitalo, móvese e baila rápido e choca coa xente e empeza un pogo case sen querelo. Instantáneamente, como se foran os Who, os Kinks, os Stones ou os Beatles do principio, antes da pretenciosidade. Son intensos pero a clave está en que teñen o valor de ter cancións preciosas. Por iso eles e os Telephones son mellores que todos os grupos de rock de aquí e calquera lado, porque son grupos de pop. Porque conseguen ter a actitude precisa, cunha parte de misterio sen ser estrellitas gilipollas, e facer cancións nas que o que importa é unha conexión sentimental entre eles e entre eles e os que escoitan. É a mesma fórmula de sempre, igual de complicada, anular o cerebro, liberar a carne, facer sangue. De dentro do peito a fóra. Entón tocan “Huesos” e o que era perigo pasa a ser unha das experiencias máis bonitas que podes vivir ó pé dun escenario. Balancéaste, rozas á xente de arredor, parece que caes pero non. É o pogo de amor. Estabas agresivo e de repente parece un mundo feliz no que só hai bos sentimentos cara o próximo, que son os teus semellantes aínda que antes eran uns capullos dándoche de ostias e cando eras pequeno facíanche bullying. Os teus sentidos están alterados. Os golpes non só non doen, senon que acumulan en ti máis enerxía, e de verdade que o tempo se para, se desfai. Quen está tocando é tan importante que deixa de ser importante. Estás tocando ti, estamos tocando todos. Xa non hai distancia, é a utopía revolucionaria do rock pero sen os coñazos da política e dos partidos. É o mellor do hippismo, a punky reggae party, o que queiras ti que sexa. Xa non tes complexos e xa non desexas nada, eres ti mesmo no mellor ambiente posible, nunha noite que só acaba de empezar e lamentas que todo rematara e todo vaia rematar algún día. Algo cambiou.
Esta foto é dun concerto de Fantasmage na Coruña. Detrás de Rafa Anido estamos Laura, María, Xacobe e máis eu, e ao lado Esturao, pero aínda non sabíamos quen era. É bonito.
(NOTA: despois da redacción deste artigo separáronse Fantasmage e estou moi triste polo gafe cos meus grupos favoritos e porque non atopei aínda o seguinte grupo para facer o pogo de amor).
Bolsa de patacas 